TL verlichting, oftewel traditionele fluorescentielampen, was lange tijd de norm in veel professionele omgevingen zoals werkplaatsen, magazijnen, kantoren en scholen. De 'TL' staat voor 'Tubular Lamp' (buisvormig). Nu zien we steeds vaker de overstap naar duurzamere en efficiëntere LED-alternatieven zoals LED-buizen en geïntegreerde LED-battens. Deze switch levert flinke voordelen op qua energieverbruik, levensduur en lichtkwaliteit.
De 'T' in T5 en T8 verwijst naar de buisvormige (tubular) vorm van de lamp, terwijl het cijfer de diameter van de buis aangeeft in achtste inches. Deze specificatie is van belang voor de compatibiliteit met armaturen en de lichtverdeling.
| Type | Diameter | Gangbare lengtes (cm) | Typisch fluorescentie wattage | Typisch LED equivalent wattage |
|---|---|---|---|---|
| T8 | 1 inch (2,54 cm) | 60, 90, 120, 150 | 18W, 30W, 36W, 58W | 8W, 14W, 18W, 24W |
| T5 | 5/8 inch (1,6 cm) | 55, 85, 115, 145 | 14W, 21W, 28W, 35W/49W/80W (HE/HO) | 6W, 10W, 14W, 18W/22W/40W (HE/HO) |
*HE = High Efficiency, HO = High Output. De exactie wattages van LED equivalenten kunnen variëren per fabrikant.
De Europese Unie heeft de productie en import van traditionele fluorescentielampen, waaronder T5 en T8 buizen, geleidelijk aan banden gelegd. Vanaf september 2023 zijn deze lampen niet meer nieuw op de markt verkrijgbaar. Deze maatregel is ingevoerd om het gebruik van kwik te verminderen en de energie-efficiëntie te verbeteren. De verschuiving naar LED is daarmee een noodzaak geworden, die echter aanzienlijke voordelen biedt.
| Eigenschap | Traditionele TL (fluorescent) | LED TL |
|---|---|---|
| Energieverbruik | Hoog | Tot 75% lager |
| Levensduur | 7.000 - 15.000 uur | 30.000 - 60.000 uur of meer |
| Kwik aanwezig | Ja | Nee |
| Direct aan/uit | Nee (opwarmtijd en flikkering mogelijk) | Ja, direct en zonder flikkering |
| Lichtkwaliteit (CRI) | Variabel (vaak lager) | Over het algemeen hoger (natuurgetrouwe kleuren) |
| Breukvastheid | Kwartglas (kwetsbaar) | Vaak onbreekbaar (kunststof of gecoat glas) |
| Onderhoud | Frequent vervangen, starters/ballasten | Minimaal, geen starters/ballasten nodig |
LED TL verlichting is breed toepasbaar. Voor ruimtes die constant licht nodig hebben, zoals productielijnen of grote magazijnen, bieden LED buizen een stabiele en energiezuinige oplossing. In kantoren draagt de verbeterde lichtkwaliteit bij aan een aangenamere werkomgeving, terwijl in kelders of parkeergarages de directie opstart en duurzaamheid van LED een praktische overweging vormt. Ook in vochtige of stoffige omgevingen zijn speciale IP-geclassificeerde LED battens en buizen inzetbaar, wat de toepasbaarheid verder vergroot.
Het upgraden van bestaande TL-armaturen naar LED-technologie kan op verschillende manieren, afhankelijk van het type LED TL buis en het aanwezige armatuur. Het correct uitvoeren van de installatie is belangrijk voor zowel de prestaties als de veiligheid. Schakel altijd de stroom uit voordat u begint met werkzaamheden aan elektrische installaties.
Type A LED TL buizen, ook wel 'plug-and-play' genoemd, zijn ontworpen om direct in bestaande armaturen met een conventioneel (EM) of elektronisch (HF) voorschakelapparaat te plaatsen. Hierbij blijft het voorschakelapparaat behouden. Bij EM-voorschakelapparaten dient de starter te worden vervangen door een meegeleverde LED-starter.
Voordelen: eenvoudige installatie zonder bedradingsaanpassingen, snelle ombouw.
Nadelen: het voorschakelapparaat blijft stroom verbruiken (zij het minimaal), mogelijke compatibiliteitsproblemen met bepaalde oudere voorschakelapparaten.
Installatiestappen (voor EM-armaturen met starter):
Type B LED TL buizen werken direct op netspanning. Dit betekent dat het bestaande voorschakelapparaat uit het armatuur verwijderd of overbrugd moet worden. De buis wordt rechtstreeks op de 230V voeding aangesloten. Dit kan 'single-ended' (stroomtoevoer aan één zijde van de buis) of 'double-ended' (stroomtoevoer aan beide zijden) zijn.
Voordelen: maximale energiebesparing (geen ballastverbruik), geen problemen met ballastcompatibiliteit of een falend voorschakelapparaat.
Nadelen: vereist aanpassing van de bedrading in het armatuur, doorgaans meer complex dan plug-and-play, dient uitgevoerd te worden door een gekwalificeerde professional.
Installatiestappen (vereist kennis van elektra):