Straatverlichting

Typen straatverlichting en hun toepassing

Binnen de categorie straatverlichting is een scala aan lampen beschikbaar, elk ontworpen voor specifieke toepassingen en omstandigheden. De keuze voor een bepaald type hangt af van factoren zoals de breedte van de weg, de gewenste lichtverdeling en de aanwezigheid van voetgangers of fietsers.

• LED straatlantaarns: Deze armaturen zijn de moderne standaard. Ze zijn compact, efficiënt en bieden een lange levensduur. Vaak zijn ze voorzien van optieken die het licht specifiek richten, wat verspilling voorkomt. Ze zijn verkrijgbaar in diverse lichtsterktes en lichtkleuren.
• LED retrofit lampen: Voor bestaande armaturen met traditionele lichtbronnen, zoals gasontladingslampen, zijn er LED retrofit lampen. Deze lampen passen direct in de bestaande fitting, waardoor de overstap naar LED eenvoudig is zonder het hele armatuur te vervangen. Ze bieden een snelle manier om energie te besparen en de lichtkwaliteit te verbeteren.
• Hogedruk natriumlampen (SON/NAV): Hoewel ze in veel nieuwe installaties zijn vervangen door LED, ziet men deze lampen nog steeds. Ze geven een kenmerkende oranje-gele gloed en worden voornamelijk gebruikt voor functionele verlichting van wegen.
• Metaalhalidelampen (CDM/HQI): Deze lampen produceren een witter licht dan natriumlampen en worden gebruikt op plaatsen waar een betere kleurweergave wenselijk is, zoals in stadscentra of op bedrijfsterreinen.

Belangrijke technische specificaties van straatverlichting

Bij het selecteren en installeren van straatverlichting zijn diverse technische eigenschappen van belang om een veilige en duurzame werking te garanderen. Hieronder worden de meest voorkomende en relevante specificaties uitgelegd die van invloed zijn op de prestaties en levensduur van de lampen.

IP-waarde: bescherming tegen invloeden van buitenaf

De IP-waarde (Ingress Protection) geeft de mate van bescherming aan tegen vaste voorwerpen (zoals stof) en water. Voor straatverlichting is een hoge IP-waarde cruciaal, gezien de blootstelling aan alle weersomstandigheden. De meeste straatverlichting is IP65 of hoger.

Lumen en Watt: de juiste balans in helderheid en verbruik

De lichtopbrengst van een straatlamp wordt uitgedrukt in Lumen (lm), wat aangeeft hoeveel licht de lamp daadwerkelijk produceert. Hoe hoger het aantal Lumen, hoe helderder de lamp. Het wattage (W) geeft het energieverbruik aan. Bij LED-verlichting geldt dat een lager wattage evenveel of meer Lumen kan produceren dan een traditionele lamp met een hoger wattage, wat leidt tot aanzienlijke energiebesparing.

• Openbare wegen: Voor hoofdwegen is vaak een hoge lichtopbrengst nodig, variërend van 8.000 tot 25.000 Lumen per armatuur, afhankelijk van de wegklasse.
• Woonwijken en fietspaden: Hier volstaat doorgaans een lagere Lumenwaarde, zoals 2.000 tot 8.000 Lumen, om een aangename en veilige omgeving te creëren zonder oververlichting.

Lichtkleur (Kelvin) en kleurweergave (CRI)

De lichtkleur, uitgedrukt in Kelvin (K), beïnvloedt de waarneming van de omgeving en de sfeer. De Kleurweergave-index (CRI) geeft aan hoe natuurgetrouw kleuren worden weergegeven onder het licht van de lamp.

• 2700K - 3000K (Warm wit): Deze lichtkleur wordt steeds vaker toegepast in woonwijken of historische binnensteden om een warmere, minder scherpe ambiance te creëren die minder lichtvervuiling veroorzaakt en als aangenamer wordt ervaren door bewoners.
• 4000K (Neutraal wit): Dit is de meest gangbare lichtkleur voor hoofdwegen, bedrijfsterreinen en industriële zones. Het biedt een heldere, functionele verlichting die de zichtbaarheid van objecten en verkeersborden verhoogt.
• CRI-waarde: Voor straatverlichting is een CRI van 70-80 doorgaans voldoende. Voor plekken waar kleurherkenning extra belangrijk is, zoals in winkelstraten of op kruispunten, kan een hogere CRI wenselijk zijn.

IK-waarde: bescherming tegen vandalisme

De IK-waarde geeft de mate van slagvastheid aan, wat aangeeft hoe goed een armatuur bestand is tegen externe mechanische invloeden, zoals vandalisme. Vooral in openbare ruimtes is een hogere IK-waarde (bijvoorbeeld IK08 of IK10) aan te raden om de levensduur van de installatie te verlengen en onderhoudskosten te beperken.

Installatieoverwegingen voor straatverlichting lampen

Bij de installatie van straatverlichting is aandacht voor detail geboden. Het betreft hier doorgaans complexe installaties die de expertise van een gekwalificeerde professional vragen.

Een vaak gestelde vraag is hoe een bestaande traditionele lamp in een armatuur vervangen kan worden door een LED-variant. Dit hangt af van het type LED retrofit lamp. Sommige LED lampen zijn "plug-and-play" en vereisen alleen het wisselen van de lamp en eventueel een starter. Andere LED lampen, die direct op netspanning werken, vereisen het verwijderen van de ballast uit het armatuur. Raadpleeg altijd de handleiding van de fabrikant.

Voor optimaal resultaat is de juiste positionering van de lamp in het armatuur van invloed op de lichtverdeling op de weg. Soms zijn hiervoor verstelbare optieken of specifieke montagemogelijkheden nodig.

Lange termijn voordelen van moderne straatverlichting

Het investeren in moderne straatverlichting, en dan met name LED, levert een reeks voordelen op die verder gaan dan alleen het bieden van licht. Deze voordelen zijn van invloed op de operationele kosten, het milieu en de algemene veiligheid en leefbaarheid.

• Lagere energieconsumptie: LED-lampen verbruiken aanzienlijk minder energie dan traditionele lichtbronnen. Dit resulteert in substantiële besparingen op de energiefactuur van gemeenten en bedrijfseigenaren.
• Verminderde onderhoudsfrequentie: De lange levensduur van LED-lampen (tot wel 100.000 branduren) betekent minder vaak vervangen. Dit verlaagt de arbeidskosten en de verstoring van het verkeer door onderhoudswerkzaamheden.
• Verbeterde lichtkwaliteit: LED-verlichting biedt een helder en gelijkmatig lichtbeeld, wat de zichtbaarheid voor weggebruikers vergroot en daarmee de verkeersveiligheid bevordert. De mogelijkheid om specifieke optieken te gebruiken, zorgt voor licht waar het nodig is, zonder onnodige strooilicht.
• Minder lichtvervuiling: Dankzij gerichte lichtstralen en de optie voor warmere lichtkleuren kan lichtvervuiling (licht dat onnodig naar de hemel schijnt) worden geminimaliseerd, wat bijdraagt aan een beter zicht op de sterrenhemel en minder verstoring van de natuur.
• Slimme besturingsmogelijkheden: Veel moderne straatverlichting kan worden geïntegreerd in slimme beheersystemen. Dit maakt het mogelijk om de verlichting op afstand te dimmen, aan en uit te schakelen, of aan te passen aan verkeersdrukte of weersomstandigheden, wat verder bijdraagt aan energiebesparing en flexibiliteit.

Het upgraden naar LED straatverlichting is een belangrijke stap voor gemeenten en bedrijven die streven naar een duurzame, veilige en kosteneffectieve openbare ruimte. De keuze voor de juiste lampen, gebaseerd op gedegen kennis van de technische specificaties, legt de basis voor een efficiënt en functioneel verlichtingssysteem. Voor complexe projecten en uitgebreid advies wordt vaak samengewerkt met gespecialiseerde partijen die ervaring hebben met openbare verlichtingsprojecten.